Thiểu năng tuần hoàn não là một trong những bệnh lý thường gặp của não bộ. Người mắc bệnh này thường gặp khó khăn, trở ngại trong công việc và cuộc sống. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa thực sự hiểu rõ về căn bệnh này.
Vậy chính xác thì bệnh thiểu năng tuần hoàn não là gì? Hãy cùng tìm hiểu về Altoka trong bài viết dưới đây.
Thiểu năng tuần hoàn não là bệnh gì?
Như chúng ta đã biết, não là bộ phận quan trọng nhất của cơ thể con người. Những sai lầm và tổn thương não dù nhỏ nhất cũng có thể tác động tiêu cực đến cuộc sống và sinh hoạt của bạn.
Đặc biệt là khi não bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng, có cơ quan này thể bị tổn thương hoặc thậm chí ngừng hoạt động vĩnh viễn. Điều này có thể dẫn đến nhiều bệnh và khuyết tật liên quan đến chức năng thần kinh.
Lưu lượng máu đi lên não được gọi là tuần hoàn não. Nó rất quan trọng đối với chức năng và hoạt động bình thường của một bộ não khỏe mạnh. Máu lưu thông cung cấp cho não lượng oxy và chất dinh dưỡng cần thiết để não hoạt động tốt.
Thiểu năng tuần hoàn não có tên tiếng Anh là Cerebral circulatory insufficiency (CCCI) là tình trạng rối loạn não, trong đó lưu lượng máu đến não bị giảm, do đó làm giảm cung cấp oxy, glucose và các chất dinh dưỡng khác cho não cùng với chất dinh dưỡng và năng lượng, dẫn đến các tế bào thần kinh não thiếu năng lượng để hoạt động bình thường. Từ đó làm ảnh hưởng đến hoạt động chức năng của não và gây ảnh hưởng đến thần kinh các nơi khác, thậm chí dẫn đến đột quỵ.
Bệnh thường xuất hiện ở các đối tượng hoặc người lao động trí óc, dân văn phòng đặc biệt là người trung niên và người già trên 40 tuổi. Tuy nhiên, hiện nay, theo thống kê, căn bệnh này đang dần “trẻ hóa”, và rất nhiều người trẻ tuổi đã có những biểu hiện của căn bệnh này.
Các triệu chứng của bệnh này có thể nhẹ như chóng mặt, mất sức, rối loạn trí nhớ, khó tập trung… hoặc nghiêm trọng hơn như nói lắp, suy giảm trí nhớ, tinh thần không ổn định, dễ nóng giận, có thể đột quỵ dẫn đến tàn phế hoặc tử vong.
Nguyên nhân thiểu năng tuần hoàn não
Theo nghiên cứu có rất nhiều nguyên nhân gây ra thiểu năng tuần hoàn não, làm tăng tính nhạy cảm hoặc đẩy nhanh sự tiến triển của bệnh. Các nguyên nhân chính có thể được vắn tắt như dưới đây:
- Những yếu tố trực tiếp gây thay đổi bệnh lý mạch máu não (co thắt mạch máu, hẹp hoặc tắc trong hệ thống động mạch đốt sống hay động mạch cảnh thứ phát): xơ vữa động mạch, bệnh mạch máu, bệnh Moyamoya và dị dạng động mạch.
- Dị dạng mạch máu bẩm sinh, chấn thương, thoái hóa cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, các bệnh u não, u tiểu não, u dây thần kinh số 8, … khiến cho mạch máu bị chèn ép làm giảm lượng máu đi lên não.
- Các yếu tố tim mạch: tăng huyết áp kéo dài hoặc hạ huyết áp, giảm tưới máu não do suy tim và rối loạn nhịp tim.
- Các bệnh toàn thân: hội chứng ngừng thở lúc ngủ do tắc nghẽn (OSAHS), rối loạn thông khí phổi tắc nghẽn mãn tính, thiếu máu, thành phần máu bất thường, ngộ độc Carbon Monoxide mãn tính, …
Ngoài ra còn do các nguyên nhân gián tiếp xuất phát từ chế độ ăn và sinh hoạt không hợp lý như ăn nhiều dầu mỡ, mỡ máu cao, tiểu đường, hút thuốc, béo phì, cường độ làm việc trí óc cao, áp lực cuộc sống, học tập, …
Triệu chứng của bệnh thiểu năng tuần hoàn não
Các triệu chứng lâm sàng ở bệnh nhân thiểu năng tuần hoàn não thường liên quan đến rối loạn vận động hoặc cảm giác, suy giảm nhận thức và các bất thường về tâm thần hoặc cảm xúc, bao gồm:
- Nhức đầu: là triệu chứng sớm nhất và thường gặp nhất, chiếm 90% bệnh nhân CCCI. Đau lan tỏa, co thắt hoặc khu trú ở vùng chẩm-trán.
- Nặng đầu, chóng mặt: thường xảy ra khi người bệnh đột ngột thay đổi tư thế, người bệnh cảm thấy chóng mặt, mặt mũi tối sầm.
- Mệt mỏi và buồn ngủ cả ngày.
- Khó chịu, khó tập trung, rối loạn giấc ngủ, lo lắng và trầm cảm.
- Tê một bên mặt, bàn tay và bàn chân, yếu hoặc không linh hoạt các chi, co thắt không kiểm soát được ở một hoặc một phần các chi.
- Ngất xỉu hoặc lộn nhào không giải thích được.
- Buồn nôn, nôn và thay đổi huyết áp.
- Mất thị lực đột ngột nhưng trong thời gian ngắn.
- Thay đổi tính cách và tâm lý đột ngột, rối loạn cảm xúc, tâm trạng dễ cáu gắt, cáu gắt.
- Mệt mỏi, suy giảm khả năng làm việc và trí nhớ, khó tiếp thu thông tin mới.
Hướng dẫn chẩn đoán thiểu năng tuần hoàn não
Bệnh thiểu năng tuần hoàn não được chẩn đoán dựa trên triệu chứng lâm sàng và một số kết quả cận lâm sàng. Các công nghệ hiện đại cho phép đánh giá toàn vẹn đầy đủ những thay đổi trong quá trình chuyển hóa và đưa máu lên não, tính toàn vẹn cấu trúc của nhu mô não, mức độ nghiêm trọng của tổn thương mạch máu và tình trạng phục hồi thần kinh theo thời gian. Các phương pháp có thể kể đến như sau:
Các phương pháp đánh giá huyết động não.
- Lưu huyết não đồ.
- Dùng siêu âm do hiệu ứng Doppler.
- Chụp gamma mạch não.
- Đo lưu lượng máu não bằng phóng xạ.
Các phương pháp đánh giá hiệu quả của việc đưa máu lên não.
- Điện não đồ.
- Ghi nhiệt độ ở mặt.
- Đo phản ứng nhiệt qua da.
- Nghiệm pháp tâm lý.
- Các phương thức hình ảnh thần kinh bao gồm chụp cắt lớp phát xạ positron (PET), chụp cắt lớp vi tính phát xạ photon đơn (SPECT), chụp cắt lớp vi tính (CT) và chụp cộng hưởng từ (MRI). Đây cũng là công cụ đầy hứa hẹn để đánh giá bán định lượng huyết động não.
Các phương pháp đánh giá tình trạng xơ vữa động mạch (yếu tố chiếm khoảng 80% nguyên nhân gây ra thiểu năng tuần hoàn máu não).
- Chụp động mạch não.
- Chụp X-quang.
- Xét nghiệm sinh hóa: lipid máu, cholesterol máu.
- Xét nghiệm huyết học: chức năng đông máu.
Phác đồ điều trị thiểu năng tuần hoàn não
Về cơ bản, các lựa chọn điều trị hiện tại cho thiểu năng tuần hoàn não vẫn còn nhiều tranh cãi do dữ liệu từ các thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên chất lượng cao vẫn còn thiếu. Các phương pháp điều trị chứng rối loạn này tập trung vào việc tăng cường tuần hoàn não và trao đổi chất.
Bệnh ở giai đoạn đầu có thể tự khỏi chỉ cần thay đổi lối sống, chế độ ăn uống kịp thời như nghỉ ngơi, sinh hoạt hợp lý, ăn uống lành mạnh, ăn nhiều rau xanh, kiểm soát các yếu tố nguy cơ như bệnh đa xơ cứng. Động mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng lipid máu, ETC.
Dưới đây là một số lưu ý về vấn đề chế độ ăn uống mà bạn có thể tham khảo:
– Hạn chế ăn thức ăn nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, thức ăn chứa nhiều cholesterol, nhất là mỡ và nội tạng động vật. Vì những chất này là nguyên nhân dẫn đến sự tích tụ mỡ trong động mạch – xơ vữa động mạch, gây tắc nghẽn tuần hoàn và gây ra các bệnh lý tiềm ẩn.
– Ngoài ra, bạn nên giảm lượng tinh bột để hạn chế gây ra bệnh tiểu đường.
Cần can thiệp y tế khi bệnh có nhiều nguy cơ trở nặng hoặc dễ tái phát. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và cơ chế bệnh sinh của bệnh, bệnh nhân CCCI sẽ được điều trị nội khoa hoặc tiếp cận phẫu thuật.
– Các phương pháp điều trị y tế sau đây được chỉ định.
- Sử dụng thuốc chống kết tập tiểu cầu và chống đông máu, chẳng hạn như aspirin / clopidogrel.
- Thuốc giãn mạch: Thường được sử dụng nhất là thuốc chẹn kênh canxi, chẳng hạn như flunarizine và nimodipine.
- Thuốc tăng cường cung cấp oxy cho não như Duxil, hoặc thuốc tăng tuần hoàn máu như Piracetam, …
- Y học Trung Quốc: các chế phẩm làm từ lá và đinh hương bạch quả, một số loại thuốc chống viêm để nuôi dưỡng não, vv, được sử dụng để cải thiện vi tuần hoàn.
Phương pháp phẫu thuật được chỉ định.
+ Khi tình trạng hẹp động mạch nặng lên đến 70% hoặc hơn, có thể xem xét phẫu thuật cắt nội mạc động mạch cảnh hoặc đặt stent.
+ Phẫu thuật lấy huyết khối, cắt bỏ các vòng động mạch đốt sống bất thường, mở động mạch và phương pháp bắc cầu.
Ngoài ra, các phương pháp đông y như bấm huyệt, châm cứu cũng có tác dụng rất tích cực trong việc điều trị bệnh.
Vì sao không nên chủ quan với Thiểu năng tuần hoàn não?
Bệnh tiến triển kéo dài ảnh hưởng đến công việc và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tuy nhiên, biểu hiện ở bệnh nhân CCCI thường chỉ ở mức trung bình, thoáng qua, tốt hơn khi nghỉ ngơi và thư giãn. Vì vậy, người bệnh thường chủ quan và không biết nguy cơ có thể xảy ra những biến chứng nguy hiểm về sau.
Giai đoạn đầu, cơ thể chỉ cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, đôi khi chóng mặt, nhất là khi đứng dậy đột ngột. Các triệu chứng này sẽ xuất hiện dần dần và thường xuyên như kém chú ý, giảm trí nhớ, khả năng tư duy kém, rối loạn nhân cách… Nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây ra một số biến chứng nguy hiểm như teo não, đột quỵ, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.
Biến chứng có thể gây teo não
Teo não là một bệnh thoái hóa tự nhiên của não thường xảy ra ở người cao tuổi và bệnh nhân mắc CCCI giai đoạn đầu.
Bệnh thiểu năng tuần hoàn mãn tính khiến não không được nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng một cách thường xuyên, các tế bào não và tế bào thần kinh không được nuôi dưỡng, suy yếu và chết nhanh hơn quá trình sản sinh khiến não bị teo nhỏ.
Teo não có thể gây ra nhiều ảnh hưởng nguy hiểm đến tính mạng như suy giảm trí nhớ, lú lẫn, hay quên, rối loạn ngôn ngữ, rối loạn nhân cách và thậm chí là trầm cảm và mất trí nhớ hoàn toàn.
Biến chứng đột quỵ
Đây là biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh thiểu năng tuần hoàn não và là căn bệnh nguy hiểm nhất của hệ thần kinh. Bệnh này phổ biến hơn ở những bệnh nhân CCCI có các bệnh tiềm ẩn như tăng lipid máu và tiểu đường.
Bệnh nhân đột quỵ thường bị đau đầu đột ngột, cực kỳ dữ dội, sau đó ngất đi nhanh chóng. Nếu không được điều trị, nguy cơ tử vong cao tới 50%.
Những người sống sót sau tai biến mạch máu não thường để lại những di chứng vô cùng nặng nề, ảnh hưởng đến tính mạng sau này như liệt tứ chi, liệt mặt, liệt nửa người, nói ngọng, nói ngọng, suy giảm thị lực.
+ Việc phục hồi sau những di chứng này khá khó khăn và đòi hỏi nhiều thời gian, tiền bạc và công sức. gánh nặng cho bệnh nhân và gia đình họ. Ngay cả khi phục hồi không hoàn toàn, khoảng 10% bệnh nhân đột quỵ bị liệt vĩnh viễn và không có khả năng hồi phục.
Bệnh thiểu năng tuần hoàn não có chữa khỏi được không?
Khả năng chữa khỏi bệnh phụ thuộc vào thời điểm phát hiện bệnh và xác định được nguyên nhân gây bệnh. Đặc biệt, thời điểm phát hiện bệnh có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc điều trị và giảm khả năng biến chứng.
Nếu bệnh được phát hiện sớm và tuân thủ phương pháp điều trị thích hợp thì rất có thể người bệnh sẽ khỏi hoàn toàn mà không gây ra bất kỳ biến chứng nào.
Nếu phát hiện ở giai đoạn muộn, bệnh tồn tại nhiều năm sẽ trở thành thiểu năng tuần hoàn mãn tính, cuối cùng việc điều trị sẽ rất khó khăn và phải kết hợp với việc phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Khi đã xác định được nguyên nhân, việc điều trị sẽ dễ dàng hơn rất nhiều. Loại bỏ nguyên nhân gây bệnh kết hợp phục hồi chức năng sẽ nâng cao hiệu quả điều trị rất nhiều.
Làm sao để phòng bệnh thiểu năng tuần hoàn não?
Thiểu năng tuần hoàn não gây ảnh hưởng lớn đến cơ thể và ảnh hưởng đến tính mạng. Tuy nhiên, không phải ai cũng mắc bệnh. Thay đổi lối sống và sinh hoạt không lành mạnh là biện pháp tốt nhất và được ưu tiên để phòng và điều trị bệnh. như sau.
Sau 2 giờ làm việc liên tục, hãy nghỉ ngơi 10 phút để thư giãn.
- Thường xuyên tập thể dục, đi du lịch, tham gia một số hoạt động văn hóa, giúp thư giãn tinh thần, giảm stress, duy trì tâm trạng lạc quan, yêu đời.
- Hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử như TV, laptop, smartphone… vì sóng điện từ của các thiết bị này không tốt cho thần kinh của não bộ.
- Xây dựng thói quen ăn uống khoa học và chế độ ăn hợp lý: ăn nhiều rau, củ, quả, chất xơ, hạn chế thức ăn nhanh, thức ăn giàu đạm, chất béo. Một số thực phẩm tăng cường trí não được các chuyên gia khuyên dùng bao gồm cần tây, bắp cải, rau xanh, sô cô la, rượu vang đỏ, nho, táo, việt quất, bơ, trà xanh, các loại hạt. …
- Tránh cảm xúc quá mức và mệt mỏi.
- Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng / lần để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn có thể dẫn đến bệnh, phát hiện sớm bệnh thiểu năng não và sử dụng thuốc cải thiện tuần hoàn não nếu cần thiết.
Hiện tượng thiểu năng tuần hoàn não ở người trẻ hiện nay
Ngày nay, tình trạng thiểu năng tuần hoàn não không chỉ tập trung ở những người trung niên, cao tuổi mà ngày càng trầm trọng hơn và ngày càng trẻ hóa ở những người trẻ tuổi.
Ngoài những nguyên nhân phổ biến do bệnh tim mạch, cột sống hay các bệnh lý tiềm ẩn ở người già thì nguyên nhân chính dẫn đến CCCI ở người trẻ là do môi trường và công việc không lành mạnh như chế độ ăn uống, sinh hoạt và làm việc.
- Chế độ ăn uống điều độ: nhiều đường, nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, rượu bia… dẫn đến tăng tích tụ các chất độc hại, giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.
- Căng thẳng từ công việc, học tập, cuộc sống, tình yêu, trí não hoạt động quá nhiều, ít nghỉ ngơi, thư giãn.
- Ít vận động hoặc làm việc quá sức: Ít vận động thường gặp đối với hầu hết giới trẻ hiện nay, đặc biệt là sinh viên và nhân viên văn phòng, dẫn đến tình trạng máu lưu thông bị trì trệ. Phần còn lại thường xuyên phải làm việc quá sức và không được cung cấp đủ máu để hoạt động.
- Thường xuyên sử dụng các thiết bị điện tử như máy tính, điện thoại, tivi: Do công việc hay giải trí mà giới trẻ tiếp xúc và sử dụng rất thường xuyên các thiết bị điện tử. Các sóng điện từ do các thiết bị này phát ra có thể làm suy giảm chức năng của não. Ngoài ra, việc sử dụng các thiết bị này dẫn đến tình trạng không hoạt động của giới trẻ.
Nguy cơ gia tăng thiểu năng tuần hoàn ở thanh niên báo hiệu xấu cho thế hệ này và cho đất nước. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, điều này sẽ gây gánh nặng về kinh tế, văn hóa cho gia đình và xã hội. Vì vậy, việc phòng ngừa hiệu quả nhất bệnh thiểu năng tuần hoàn não, nhất là ở người trẻ và mọi lứa tuổi là hết sức cần thiết.
Lưu ý khi chăm sóc bệnh nhân thiểu năng tuần hoàn não
Bệnh nhân thiểu năng tuần hoàn não, nhất là ở giai đoạn nặng và / hoặc đã có biến chứng, thường bị giảm khả năng tự chăm sóc bản thân, hay quên, lú lẫn và nhiều vấn đề về thần kinh khác, rối loạn tâm thần, vận động bất tiện, … nên mối quan tâm của người thân bạn bè và Sự quan tâm là rất cần thiết.
Một số lưu ý để chăm sóc bệnh nhân thiểu năng tuần hoàn não một cách an toàn và khoa học nhất như sau:
– Nắm rõ các yếu tố gây bệnh của bệnh nhân: Đây không chỉ là việc của bác sĩ mà điều dưỡng viên cũng nên biết. Nguyên nhân gây bệnh ảnh hưởng đến kết quả điều trị. Việc hiểu rõ những yếu tố này sẽ đóng vai trò tích cực trong quá trình chăm sóc, phòng ngừa và điều trị khi chăm sóc bệnh nhân an toàn nhất.
– Chú ý đến hướng dẫn điều trị của bác sĩ: Ai cũng biết biểu hiện điển hình nhất của người thiểu năng tuần hoàn não là hay quên. Do đó, có thể khó tuân thủ phác đồ điều trị chính xác. Vì vậy, người chăm sóc bệnh nhân cần hiểu rõ hướng dẫn của bác sĩ để bệnh nhân dùng thuốc đúng liều lượng, đúng giờ và đảm bảo hiệu quả điều trị.
Trên đây là một số thông tin về bệnh thiểu năng tuần hoàn não mà bạn có thể tham khảo để có thể phòng tránh và hạn chế nguy cơ mắc bệnh ở mức cao nhất. Hi vọng bài viết này cung cấp những thông tin cần thiết giúp bạn và người thân luôn khỏe mạnh.
Tham khảo ngay sản phẩm Hoạt Huyết Đơn Altoka – Giúp cải thiện các triệu chứng bệnh Thiểu năng tuần hoàn não.
